De brancheorganisatie Netwerk Groene Bureaus (NGB) en de Zoogdiervereniging ontwikkelden in 2008 in overleg met de toenmalige Dienst Landelijk Gebied en de Gegevensautoriteit Natuur het eerste protocol. Dit wordt jaarlijks in het Vleermuisvakberaad geëvalueerd.
Zekerheid
De aanpassing van het Vleermuisprotocol betreft de methoden voor het vaststellen van winterverblijfplaatsen van de gewone dwergvleermuis (waarnemen van zwermende dieren) en van zomerverblijfplaatsen van alle soorten vleermuizen (de timing van de veldbezoeken). Het toepassen van het protocol geeft een grote mate van zekerheid dat het bevoegd gezag bij de aanvraag van een Verklaring Van Geen Bezwaar bij de Omgevingsvergunning of ontheffing voor de Wet natuurbescherming geen aanvullend inventarisatieonderzoek verlangt. Ook is de kans groter dat een onderzoek stand houdt in een eventuele juridische procedure. Bij aantasting van hun leefgebied, door bijvoorbeeld de sloop van gebouwen, zijn begeleidende maatregelen nodig. De gegevens daarvoor komen uit het protocolonderzoek.
Hulpmiddel
Het Vleermuisprotocol wordt gezien als hulpmiddel voor de ecologisch geschoolde ervaren vleermuiswaarnemer. Het Netwerk Groene Bureaus verplicht zijn leden tot gebruik van het protocol. De Zoogdiervereniging voldoet bij haar eigen veldwerk aan het protocol en beveelt het gebruik ervan bij iedereen aan. Het Vleermuisprotocol heeft in de afgelopen jaren zijn nut bewezen. De organisaties zijn tevreden over de brede toepassing van het protocol bij ruimtelijke ingrepen.
Het protocol is te vinden op de website van het Netwerk Groene Bureaus op.